苏丹阿都哈密哈林沙
苏丹阿都哈密哈林沙爵士 KCMG（馬來語：Sultan Sir Abdul Hamid Halim；1864年6月4日—1943年5月13日），全稱蘇丹阿都·哈密·哈林·沙·伊本·蘇丹·阿末·泰朱丁·馬卡讓·沙爵士陛下（马来语：Paduka Sri Sultan Sir Abdul Hamid Halim Shah ibni Almarhum Sultan Ahmad Tajuddin Mukarram Shah），吉打的第26任蘇丹，吉打蘇丹蘇丹巴德利沙及馬來西亞第一任首相東姑阿都拉曼之父，前馬來西亞最高元首苏丹端姑阿都哈林及現任吉打蘇丹苏丹沙烈胡丁的祖父。苏丹阿都哈密哈林沙在1881年9月22日−1943年5月13日期間在位為吉打蘇丹。
| 苏丹阿都哈密哈林沙 Sultan Abdul Hamid Halim | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| 吉打蘇丹陛下 HM the Sultan of Kedah | |||||
| 吉打蘇丹 | |||||
| 統治 | 1881年9月22日−1943年5月13日 （61年233天） | ||||
| 前任 | 蘇丹再納·拉錫沙二世 | ||||
| 繼任 | 蘇丹巴德利沙 | ||||
| 出生 | 1864年6月4日 海峽殖民地檳城 | ||||
| 逝世 | 1943年5月13日（78歲） 吉打亞羅士打 | ||||
| 子嗣 |
| ||||
| |||||
| 王朝 | 马哈旺沙 | ||||
| 父親 | 蘇丹阿末·塔祖丁沙三世 | ||||
| 母親 | 旺·哈嘉·賓蒂·旺·伊斯邁 | ||||
| 宗教信仰 | 逊尼派 | ||||
外交 编辑
1905年，蘇丹阿都哈密哈林沙曾在國家經濟危機時向暹羅申请2,500,000美元的贷款。贷款延期的条件是接受暹罗宫廷的财务顾问，并成立国务院协助苏丹在所有公共事务的管理中。这导致了1905年7月29日颁布了新宪法。国务院由他的兄弟管理，随后由他们的儿子管理。国务院的成立从而限制了苏丹的行政权力。
他統治期間的標誌為在1909年所簽署的1909年英国—暹罗条约，象征著吉打的宗主權由暹羅轉移至英國
生平 编辑
Kedah merupakan satu negeri lindungan Siam dan pihak British mempunyai tapak di Pulau Pinang dan beberapa bahagian di tanah besar yang bersebelahan pada tahun-tahun akhir abad ke-19. Oleh itu, ketika Sultan Hamid naik takhta pada tahun 1882 pada umur 19 apabila abangnya Zainul Rashid mangkat, baginda berada dalam keadaan yang tidak menyenangkan disebabkan dikehendaki menghadapi dua kuasa asing, setiapnya dengan niat masing-masing. Pertabalan baginda disahkan oleh Raja Chulalongkorn, sebagai Yang Di-Pertuan pada 21 Januari 1882. Sultan Hamid mempunyai hubungan yang mesra dengan Raja itu, tetapi kenyataan politik antarabangsanya penuh dengan kepayahan, dan ini diketahui Sultan Hamid tidak lama kemudian.
Pada tahun 1895, Raja Chulalongkorn menganugerahkan Sultan dengan Darjah Kebesaran Gajah Putih Kelas Pertama dengan gelaran Chao Phya Saiburi dan kemudiannya gelaran tambahan Phya Riddisongkram Ramabhakti. Raja Chulalongkorn juga menghantar dua orang anak lelaki Sultan Hamid ke Eropah untuk melanjutkan pendidikan mereka. Tunku Yusuf kemudian berkhidmat kepada Raja Chulalongkorn ketika kepulangannya, dan Tunku Badlishah tinggal di Siam untuk satu tempoh yang singkat selepas memperoleh ijazah ekonominya daripada Universiti Oxford.
Hubungan yang baik dipeliharakan antara kedua-dua negara, dengan Kedah menghadiahkan ufti dalam bentuk "Bunga Emas dan Perak" setiap tiga tahun kepada Istana Siam di Bangkok sebagai tanda pertuanan Siam. Sehingga kemangkatannya pada tahun 1910, Raja Chulalongkorn menunjukkan kasih sayang terhadap Sultan Hamid dan sangat menghormati baginda.
Sultan Hamid membuat empat lawatan ke Siam pada tahun 1890, 1892, 1895 dan 1903. Sebaliknya, Raja Chulalongkorn melawat Kedah pada tahun 1874, 1890, 1896 dan 1904. Bagaimanapun, menurut himpunan surat Sultan Hamid, Raja Chulalongkorn hanya membuat satu lawatan ke Kedah pada tahun 1890.
Dari masa naik takhta Sultan Hamid pada tahun 1882 sehingga 1905, Siam tidak campur tangan dalam pentadbiran dalam negeri baginda. Bagaimanapun, negeri Kedah mengalami krisis kewangan (antaranya akibat perkahwinan putera baginda Raja Muda Tunku Ibrahim selama 3 hari dan pinjaman ceti) pada tahun 1905, dan terpaksa meminjam wang sebanyak $2,500,000 daripada Siam. Pinjaman diberikan dengan syarat bahawa seorang Penasihat Kewangan dari istana Siam diterima oleh Kedah, dan sebuah Majlis Negeri ditubuhkan untuk membantu Sultan dalam pentadbiran semua hal ehwal awam. Pinjaman itu sebenarnya daripada Negeri-Negeri Selat, dan penasihat kewangan tersebut ialah seorang British bernama WJF Williamson.
Ini menyebabkan pengisytiharan sebuah perlembagaan yang baru pada 29 Julai 1905. Pada tahun-tahun yang berikut, pentadbiran negeri dikendalikan oleh Majlis Negeri yang diketuai oleh Pemangku Raja Tunku Abdul Aziz (1905-1907), adik Sultan, dan kemudiannya oleh lagi seorang adik, Tunku Mahmud (1907-1914), diikuti oleh anak-anak baginda, Tunku Ibrahim (1914-1934) dan Tunku Badlishah (1937-1943). Penubuhan Majlis Negeri bermakna bahawa kuasa Sultan disekat.
Pada tahun 1909, sebagai satu langkah strategi untuk melindungi kemerdekaan Siam daripada kuasa-kuasa asing yang terbesar (British dan Perancis), Raja Chulalongkorn memeterai satu perjanjian yang memindahkan hak ketuanan Siam terhadap negeri-negeri Melayu di utara, iaitu Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu kepada Britain. Ini dilaksanakan tanpa sebarang persetujuan daripada sultan-sultan Melayu. Perbuatan ini melukai hati Sultan Hamid, dan baginda didengar bertitah: "Beta boleh mengampunkan pembeli tetapi beta tidak boleh mengampunkan penjual".
Namun pada tahun 1910, baginda masih lagi menghantar bunga emas kepada Siam seperti biasa. Pada tahun itu juga baginda menghantar dua pokok bunga emas kepada Raja Edward VII di London sebagai tanda persahabatan
個人生活 编辑
Hidup peribadi Sultan Hamid diceritakan dalam buku Datuk James F. Augustine, "Kenangan Masa Lampau Kedah".
Walaupun Sultan Hamid menjadi seorang penyendiri pada tahun-tahun akhirnya, baginda masih sedar akan apa-apa yang berlaku. Baginda seorang Islam yang warak, dan selalu dilihat berjalan-jalan atau duduk di dalam lanca yang ditarik oleh pengiringnya bedekatan Istana Kampung Bahru pada setiap pagi. Baginda kadang-kadang berjalan di hadapan lancanya semasa berdoa dengan membilang buah tasbih.
Makanan Sultan Hamid disediakan oleh seorang tukang masa Cina dan baginda tidak makan banyak. Baginda cemerlang dalam permainan biliard dan bermain hampir setiap hari di dalam bilik biliard peribadinya. Kecuali ketika baginda pergi ke masjid untuk sembahyang fardhu Jumaat atau untuk berjalan-jalan dengan kereta Victoria yang kemudian diganti oleh Rolls Royce berwarna kuning, baginda jarang muncul di khalayak ramai.
Sebagai kebiasaan, ahli-ahli kerabat diraja dan pegawai-pegawai kerajaan kanan akan mengunjungi Sultan Hamid pada Hari Raya di Istana Kampung Bahru. Pelawat-pelawat akan disambut di bilik tamu di tingkat atas. Ketika menunggu kemunculan Sultan, cerut akan dibahagi-bahagikan dan sapu tangan dipercikkan dengan minyak wangi. Sultan Hamid tidak banyak bertitah pada masa-masa seperti itu dan tidak lama kemudian, baginda akan berangkat.
Pada petang hari keputeraan Sultan Hamid, sebuah majlis akan diadakan di kawasan Istana. Baginda akan menghadiri majlis ini dan berjalan-jalan dengan diiringi oleh sekaki payung kuning. Tanda kebesaran kerajaan ini menimbulkan satu peristiwa ketika Kelab Gymkhana Kedah mengadakan mesyuarat pertamanya di Alor Star. Sultan Iskandar dari Perak sedang berjalan-jalan di halaman dengan payung dirajanya ketika Sultan Abdul Hamid muncul tanpa disangka. Sultan Hamid telah turun dari petak diraja untuk berjalan-jalan diiringi oleh payungnya. Sultan Iskandar dengan segara memerintah pembawa payungnya untuk menutup payung. Ini merupakan contoh yang ketara tentang sopan-santun dan protokol.
家庭 编辑
苏丹阿都哈密哈林沙有几个妻子和伴侣，分別為Che Manjelara、Che Sofiah、Sharifah Fatimah Binti Syed Idrus、Sharifah Seha Binti Syed Hussein、Che Spachendra、Sharifah Mariam 和 Che Laraseh，並於幾人生下了43個孩子。其中苏丹的第七个儿子和第二十个孩子，即后来成为馬來西亞第一任首相的東姑阿都拉曼和继承王位的蘇丹巴德利沙。
死亡 编辑
榮譽 编辑
- 泰國:
- Member of the Order of the Crown of Siam (1876)
- Knight Grand Cross of the Order of the Crown of Siam (1890)
- Dushdi Mala Medal (Rajkarn Pandin) (1893)[1]
- Knight Grand Cross of the Order of the White Elephant of Siam (1895)
- Knight Grand Cross of the Order of Chula Chom Klao of Siam (1895)[2]
- Knight Grand Cordon of the Order of Chula Chom Klao of Siam (1908)
- 英国:
- 最卓越的聖米迦勒及聖喬治勳章二等勳爵士 (KCMG) – 爵士 (1911)
- 乔治五世加冕纪念勋章获得者 (1911)
- 乔治五世银禧纪念勋章获得者 (1935)
- 乔治六世加冕纪念勋章获得者 (1937)