库兰钦察

库兰钦察（哈薩克語：Құлан Қыпшақ），哈萨克族中玉兹钦察部（奇布察克部）的一个大氏族。

谱系

一说库兰钦察部的始祖是阿克塔姆和卓（Ақтам-қожа），阿克塔姆和卓生苏利马里普（Сүлімалып），苏利马里普生阿克贝克（Ақкөбек），阿克贝克生穆伊兹迪（Мүйізді）和萨利亚毕兹（Сарыабыз），萨利亚毕兹生库坦（Құтан）和库兰（Қүлан）^[1]。阿克塔姆和卓和卡拉和卓（Қарақожа）是一母同胞的兄弟，父亲是詹纳利兹（Жанарыс），母亲是詹纳利兹的第一位妻子^[2]。一说库兰钦察部的始祖是库拉（Құла）^[3]。

分支

库兰钦察分为四支（ата）：普西曼库尔（Пұсырманқұл）、凯达维尔（Қайдауыл）、克里木和卓（Қырымқожа）和布加兹（Бұғаз）。十月革命前，普西曼库尔部和凯达维尔部生活在七河地區，在中国也有分布。克里木和卓部和布加兹部则主要生活在卡拉干達、阿克莫拉、乌勒套（哈萨克语：Ұлытау ауылдық округі）、热兹迪（哈萨克语：Жезді_кенттік_әкімдігі）、埃西尔、图尔盖、额尔齐斯等地区。四个分支中以布加兹部最为常见^[1][4]。

相关

卡里汗·依沙克（Қалихан Ысқақ）创作有小说《库兰之死》（Құланның ажалы），主角便来自库兰钦察部^[5]。

参考

1. Қазақ Совет Энциклопедиясы, бас редакторы М.Қ.Қаратаев, Алматы, 1972 ж. 1-том
2. МӘДЕНИ МҰРА (PDF). tilalemi.kz. [2022-09-05]. （原始内容 (PDF)于2019-02-14）. 
3. Шежіре - Қыпшақ руы. Алаш баласы - Айнаңа қара!. Alashainasy.kz. 2014-09-26 [2022-09-04] （哈萨克语）. 
4. V.V.Kozina; S.V.Yeleukhanova. Population migration expansion of the Soviet state in the thirties of the twentieth century By the example of Central Kazakhstan (PDF). Серия «История. Философия». 2013, 4 (72): 3-85 [2022-09-05]. （原始内容 (PDF)于2022-09-05）. 
5. Қалихан Ысқақ, жазушы: «Құланның ажалы» қалай жазылды?. qazaquni.kz | Қазақ Үні газетінің ресми сайты | Қазақстан жаңалықтары. 2016-11-09 [2022-09-05]. （原始内容于2022-09-05） （英语）.