山由話

山由話（越南語：Tiếng Sán Dìu，山由話：Sán Dìu Vả），又稱山瑤話，是越南山由族所使用的語言，一般認為其屬於粤语钦廉话^[1]。山由族日常交流與唱歌時都使用山由話，不過近些年山由族年輕人講越南语較多，母語保留狀況不太樂觀^[1]。

山由話
Tiếng Sán Dìu 山瑶方言 (Phương ngữ Sơn Dao)
Sán Dìu Vả
母语国家和地区	越南
区域	越南北部及西原
族群	山由人
母语使用人数	180 000 (2019)
語系	汉藏语系 漢語族 粵語 / 未分类 钦廉片 / 未分类 (或与東江本地話有关) 山由話
語言代碼
ISO 639-1	zh
ISO 639-2	chi （B） zho （T）
ISO 639-3	yue
ISO 639-6	-

数字

单字	山由话	对应汉字
1	ết	一
2	lóang	两
3	sam	三
4	sị	四
5	ngú	五
6	lộc	六
7	sết	七
8	bát	八
9	kíu	九
10	sịp	十
20	nghi sịp	二十
30	sam sịp	三十
100	ết bác	一百
1000 越南盾	xen	仙

藝術創作

民歌

山由話有許多口口相傳的民歌。比較出名的是有關婚禮時的歌。以下是男女方見面打招呼時所唱的歌（節錄）：^[2]

	山由話歌詞	越南話譯詞
女 唱	Pha lán tạnh chấy ít théo khổng	Lễ nghi họ gái bày trước cửa
	Khống lống bọi sọng ít sông hống	Thiếp hồng nghênh tiếp giữa đường môn
	Dịu dón kim mạn sênh ca chíu	Hôm nay ngày đẹp thành hôn lễ
	Sênh ca chíu lạy ngỏi lán hống	Chào đón qua viên họ trai sang.
男 唱	Hống vún lói chép cao san cạy	Sao sáng đến gặp mây tương ngộ
	Hách vún lói chép ốc dém thói	Một lòng một dạ đến kết duyên
	Dịu don kim mạn sênh ca chíu	Hôm nay ngày đẹp thành hôn lễ
	Leng con sút chép tam lóng thói	Lễ vật dẫn sang kính gia tiên.

接下來唱「開花酒」歌（節錄）：

山由話歌詞	越南話譯詞
Láp sọng nhóng món cay báo sác	Đã có bạn trai thương yêu mến
Hông sui dóng dịu dẹp sang sống	ông tơ bà nguyệt se lứa đôi
Dịu dón kim mạn sếnh cô hô chú công.	ngày lành tháng tốt dâng hôn lễ
	hạnh phúc tràn đầy một niềm vui.

然後到「敬祖合唱」（節錄）：

山由話歌詞	越南話譯詞
Hoi híu leo	Quan viên hai họ cùng dâng lên
Tam váng tạnh chấy lép váng thói	Dâng chén rượu đào kính gia tiên
Na cọi mói nhín lói cón chíu	Hai nhà thông gia thành hôn lễ
Na cọi tạm lóng ben sút lói.	Hạnh phúc đôi trẻ mãi vững bền

參考文獻

1. 中国民族报电子版. . （原始内容存档于2020-03-22）. “山由人講的是漢語粵方言的一種土話，使用漢字，……” 
2. quantri. . Trung Tâm Văn Hoá - Thông Tin Và Thể Thao. 2014-10-30. （原始内容存档于2020-03-22）.